Allergie of intolerantie? De symptomen van beide aandoeningen lijken soms erg op elkaar.

Wat is een allergie?

Een allergie is een reactie van het immuunsysteem op een stof die normaal gesproken onschadelijk is. Deze stoffen, allergenen genoemd, kunnen afkomstig zijn uit voeding, de lucht (zoals pollen of huisstofmijt), dierlijke huidschilfers, insectengif of bepaalde materialen zoals latex. Bij een allergie herkent het immuunsysteem deze stof als een bedreiging en reageert met een ontstekingsreactie, wat kan leiden tot uiteenlopende klachten, variërend van milde huidreacties tot ernstige ademhalingsproblemen.

Wat zijn allergenen?

Allergenen zijn stoffen die bij sommige mensen een allergische reactie kunnen uitlokken. Ze zijn op zichzelf niet schadelijk, maar het immuunsysteem van een allergische persoon reageert er overactief op. Allergenen kunnen het lichaam op verschillende manieren binnendringen:

• Via de lucht: zoals pollen, huisstofmijt, huidschilfers van dieren en schimmelsporen.
• Via voeding: zoals pinda’s, melk, eieren, noten, vis en tarwe.
• Via direct contact met de huid: zoals latex, parfum of bepaalde metalen (zoals nikkel).
• Via insectensteken: zoals het gif van bijen of wespen.

Wanneer een allergeen het lichaam binnendringt, herkent het immuunsysteem het onterecht als een gevaar en activeert het mestcellen, die histamine en andere ontstekingsstoffen vrijlaten. Dit veroorzaakt de typische allergische symptomen.

Hoe ontstaat een allergie?

Een allergie ontwikkelt zich in twee fasen:

1. Sensibilisatie: Bij het eerste contact met een allergeen maakt het immuunsysteem IgE-antistoffen aan. Deze binden zich aan mestcellen en blijven aanwezig in het lichaam, klaar om te reageren bij een volgende blootstelling.
2. Allergische reactie: Bij herhaald contact herkent het immuunsysteem het allergeen, waardoor mestcellen geactiveerd worden en histamine vrijkomt. Dit veroorzaakt symptomen zoals niezen, jeuk, zwelling of benauwdheid.

Wat is een intolerantie?

Een intolerantie is een reactie van het lichaam op een bepaalde stof zonder dat het immuunsysteem hierbij betrokken is. In tegenstelling tot een allergie, waarbij het lichaam antilichamen aanmaakt tegen een allergeen, ontstaat een intolerantie doordat het lichaam moeite heeft om een stof goed te verwerken of af te breken. Dit kan bijvoorbeeld komen door een enzymtekort, een overgevoeligheid voor bepaalde voedingsstoffen of een verstoring in de stofwisseling.

Hoe ontstaat een intolerantie?

Een intolerantie kan verschillende oorzaken hebben:

• Enzymtekort: zoals bij lactose-intolerantie, waarbij het lichaam onvoldoende lactase produceert om melksuiker (lactose) af te breken.
• Overgevoeligheid van het maag-darmkanaal: zoals bij gluten- of fructose-intolerantie.
• Ophoping van stoffen in het lichaam: zoals bij histamine-intolerantie, waarbij het lichaam moeite heeft om histamine af te breken.
• Reactie op chemische stoffen: zoals sulfieten, cafeïne of bepaalde additieven.

Allergische klachten, maar geen allergie

Sommige intoleranties kunnen symptomen veroorzaken die lijken op een allergische reactie, zoals huiduitslag, hoofdpijn of maag-darmklachten. Hoewel de klachten overeenkomen, is het verschil dat het immuunsysteem niet betrokken is bij een intolerantie.

Verschillen allergie en intolerantie

• Oorzaak: Allergie = immuunreactie; intolerantie = stofwisselingsprobleem.
• Snelheid van reactie: Allergische klachten treden vaak direct op, intolerantieklachten kunnen vertraagd zijn.
• Levensbedreigend: Allergieën kunnen in ernstige gevallen leiden tot anafylaxie, intoleranties over het algemeen niet.
• Diagnose: Allergieën worden vastgesteld met huid- of bloedtests, intoleranties meestal niet.

Overeenkomsten allergie en intolerantie

• Beide kunnen vergelijkbare klachten veroorzaken, zoals huiduitslag en maag-darmproblemen, jeuk, geirriteerde slijmvliezen, zwellingen, etc.
• Het vermijden van de uitlokkende stof helpt in beide gevallen om klachten te verminderen.
• Beide kunnen een grote impact hebben op de kwaliteit van leven.

Ernst van de reactie

De ernst van een reactie maakt niet of het een allergie of intolerantie wordt genoemd. Het feit of het een allergie of een intolerantie is, betreft het mechanisme in het lichaam dat de reactie veroorzaakt. Zowel de reacties van allergie en intoleranties kunnen verschillen van mild tot zeer ernstig, afhankelijk van de gevoeligheid van de persoon waarbij het zich uit.

Allergie of intolerantie?

Een allergie is een immuunreactie op een onschuldige stof, terwijl een intolerantie een probleem is in de verwerking van bepaalde stoffen. Beide kunnen vervelende tot zeer ernstige klachten veroorzaken en invloed hebben op de kwaliteit van leven. Het is belangrijk om het juiste onderscheid te maken voor een passende diagnose en behandeling.